Fietsen en fotograferen, een slecht huwelijk

En dit is de oplossing

In 2021 ben ik begonnen met het maken van langere fietstochten. In het eerste jaar had ik al geconstateerd dat het heel lastig is om fietsend een goeie fotoserie te maken. Het is wel mogelijk om met een concept in het hoofd te vertrekken of met een thema dat je in beeld wilt brengen. Maar om een goeie foto te maken heb ik ongeveer 10 minuten nodig. Je ziet een een geschikt object of situatie, dan moet je je fiets parkeren. Het moet geen gevaarlijke verkeerssituatie zijn. Dan loop ik een rondje om het licht, de compositie, de bewegende onderdelen te bestuderen om vervolgens af te drukken. Of niet, een vogel is gevlogen, een slang weggekropen, een interessante persoon al verder gelopen of het valt toch tegen. Als ik een reis per fiets plan, dan liggen start-, eindpunt en data van vertrek en aankomst vast. Kortom er moeten kilometers worden gemaakt, dat is ook deel van de charme, de fysieke uitdaging. Als je dan voor iedere potentieel interessante foto 10 minuten moet stoppen kom je nergens. Zie daar het dilemma; afstand afleggen versus goed fotograferen.

Vorig jaar volgde ik een masterclass documentaire fotografie bij Jeroen Toirkens. Hier kwam het idee tot stand om elke dag op een vast tijdstip een foto te maken en op dat moment in mijn dagboek onder het motto “fotomoment” mijn gedachte, overpeinzingen of gevoelens vast te leggen. Dit zou dan de basis moeten worden voor een alternatief reisverslag met beeld en tekst. Op mijn fietsreis door Spanje en Portugal in september 2022 was ik hier al mee begonnen en ook dit jaar heb ik het weer toegepast. Wat is een geschikt tijdstip? Ik koos voor 11 uur in de ochtend. Je hebt dan meestal al een lekker stuk gereden, de zon staat nog niet te hoog, de lucht is helder en je bent nog fris en hopelijk vol inspiratie. Later op de dag zijn het licht, stof in de lucht en mijn energie niveau en de behoefte om door te rijden minder geschikt als fotomoment.

Hierbij de serie die ik maakte in juni 2023 op mijn trip van Plage de Molliets aan de Atlantische kust in zuidwest Frankrijk via San Sebastian en Burgos over de Camino naar Santiago de Compostella. De tweede etappe ging van Santiago naar de Atlantische oceaan om vervolgens de hele Portugese westkust te volgen tot aan “mijn” kaap, Cabo de Sao Vicente, de uiterste zuidwestpunt van Europa. Op dit traject passeerde ik onder andere Porto en Lissabon. Door het gekozen concept van het “11 uur fotomoment” is het een volstrekt random fotoserie geworden met daarbij mijn dagboek aantekeningen.

Dag 1, zaterdag 27 mei

Heel blij en dankbaar dat ik voor mezelf deze reis heb gecreëerd. Een groot cadeau in mijn eerste “afbouwjaar”. Ik begon dit jaar met 3 dagen per week te werken en heb daarmee een proces in gang gezet naar een ander leven. Oogsten van jarenlang hard werken. Mezelf dit soort reisjes gunnen. Zonder schuldgevoel. Vanaf vandaag ga ik egoloos naar Santiago fietsen, mijn best doen om OMA thuis te laten. (OMA staat voor oordelen, meningen en ongevraagde adviezen) Streng zijn op mijn boosheid en negatieve gedachten. Het leven over me heen laten komen zoals het zich aandient. De rugpijn van vandaag is een mooi voorbeeld. Het zij zo, het komt goed!

Dag 2, zondag 28 mei

Slow starter, maar wel grondig. Toch geen perfectionist. Het is goed zo, dit past bij me. Om 10.40u vetrokken, direct diverse steile klimmetjes. Het binnenblad blijft niet schoon :-)

Dag 3, maandag 29 mei

Sinds vetrek om 9.55u ben ik volledig in beslag genomen door kraken en klikken in de fiets. Is het de derailleur of de krang? Kan ik er wel mee door fietsen? Alle schroeven nagedraaid, gisteren nog de ketting schoongemaakt en ingevet. Ik ga nu de rimboe in dus geen lekker vooruitzicht. Misschien in grote stad een fietsenmaker zoeken. Vannacht besloten om een alcoholvrije dag in te lassen en me te beperken tot 1 koffie vandaag.

Dag 4

Technisch mankement lijkt opgelost. Gebroken lager is vervangen. Vanochtend wordt ik zwaar op de proef gesteld door een lange steile beklimming. Moest een stuk lopen. Het zuur van gister zit nog deels in mijn benen. Leermoment: soms gaan de zaken heel langzaam en moet ik geduld koesteren, zoals op deze lange beklimming.

Dag 5

Foto 11.10u. Te laat, was op zoek naar een winkeltje. Zin in groente en fruit. Gevonden, heel goedkoop, brood, kaas, 2 bananen, tomaat, mandarijn en een abrikoos voor 3,06 eu. Weinig foto inspiratie. Ik geniet van de omgeving. Vooral de vogelgeluiden zijn intens. Mussen en gierzwaluwen. geprobeerd een vogel vast te leggen. Lukt niet met camera, dan maar als mooie herinnering.

Dag 6

Rustdag in Burgos. Loop een beetje met mijn ziel onder arm door de stad. Dagboek aantekening te persoonlijk om aan het wereldwijde web toe te vertrouwen. Privacy is een kostbaar goed.

Dag 7, vrijdag 2 juni

Eenzaam of alleen. Na de rustdag in Burgos weer veel zin om door te gaan omdat op sommige momenten de gevoelens van eenzaamheid toeslaan. Alleen zijn is wel de rode draad van mijn leven. Maar echt eenzaam voelen doe ik gelukkig niet zo vaak.

Dag 8, zaterdag 3 juni

Fotomomentito. Vriendschap. Wat een mooie dag weer. Hartelijke apps uitgewisseld met Henk en Els die vandaag starten met hun Camino in LePuy en Vallée. Vanmorgen kwam ik Valerie weer tegen, ze had haar man Jean Charles achter gelaten in het hotel. Hij geeft zijn blessure rust en stuurt zijn rugzak vooruit. Deze vriendschappen hoe kort ook, geven een heel bijzonder gevoel van verbondenheid.

Dag 9, zondag 4 juni

Dag van de ontmoetingen. In Leon met Nederlands stel (66 jaar) uit Leidschendam koffie gedronken tegenover de kathedraal. Stukje opgereden met 3 Brazilianen. Op terras in Astorga, colaatje en sandwich, met 2 jongens met een grote herdershond gekletst. Pastor Alemán. Gevraagd naar zijn kapsel met opgeschoren zijkanten. Tijdens avondeten gesproken met Aussie huisarts. Na een avondwandeling met een Iers stel nog een biertje gedronken, leuk gesprek. Ten slotte in de refugio nog met de 3 Belgen die me voorbij kwamen vanmiddag (2 e-bikes) gesproken over onze tocht en fietsen. Dit is waar ik voor naar de Camino kom.

Dag 10

Direct uit refugio naar 1500m geklommen. Hoogste punt van de Camino, Cruz de Ferro. Het kruis met alle wensen, steentjes, briefjes, vlaggetjes. Ik heb mijn visitekaartje met de tekst: “Love, peace and creativity” achtergelaten. Dit is wel het gevoel dat mij overkomt. Zeker liefde onder de pelgrims en hele vredige plekjes. Maar creativiteit is een wens. Die is juist op dit moment heel gering. Geen inspiratie, maar wel het gevoel dat ik op een speciale manier aan het opladen en verzamelen ben en dat dat er later in en of andere vorm uit komt.

Dag 11, dinsdag 6 juni

Thema van de dag: “Don’t compare, don’t compete…” Ooit zei Thalia dat een keer tegen me en vandaag welt het weer op. De zwaarste klim van de hele Camino ligt achter me (denk ik). Veel hik-a-bike en veel slalommen in het laagste verzet. Samen met zeker 10 andere fietsers omhoog, ieder zijn eigen tempo en rustmomenten. Zo verleidelijk om te vergelijken, inhalen of smoesjes verzinnen, zoals: “ik heb duidelijk een minder licht verzet dan de andere fietsers. Nederlands stel met een Rohloff naaf, Henk en ?Ingrid uit Leidschendam. Een stel Argentijnen op een MTB met achter een gigantisch tandwiel, Voor de volgende tocht zou ik wel een groter tandwiel achter willen hebben. Kortom fietsen en conditie vergelijken is zinloos. Leef met het lijf en de spullen die je hebt!

Dag 12

Alleen, maar met een goed gevoel. Hele ochtend echt niet een andere Caminoganger gezien, geen lopers, geen fietsers. Tot Porto Marin aan de Rio Miño, brede rivier met 2 bruggen. Ik had een heel vredig gevoel ondanks lange klim en regen. Nu snel stoppen anders wordt mijn schriftje nat.

Dag 13

Schoonheid en lelijkheid liggen zo dicht bij elkaar. Vanmorgen gestart op de voetgangers Camino, die is een modderpoel na alle regen. Prachtig pad door het bos en tussen door hagen omzoomde akkers. Vies en mooi. Stijl en traag. Heb later gekozen voor een stuk provinciale weg. Veel gladder en makkelijker, maar lawaai en uitlaatgassen. Zit nu op een stil zijweggetje. Geniet van vogelgeluiden, maar in de verte is het snerpende geluid van een motorzaag. Kortom, waar je ook bent schoonheid en lelijkheid liggen altijd naast elkaar. De perfecte idylle bestaat niet, alleen in het paradijs? Of soms kortstondig, die momenten probeer ik dan in me op te nemen.

Dag 14, vrijdag 9 juni

Gister aangekomen in Santiago de Compostella. Denk dat ik vandaag fotomoment ga overslaan. Creatief even leeg. Wil alle indrukken en emoties verwerken.

Dag 16

Portugal. Vergeten te schrijven, wel een foto gemaakt van mannetjes met bootjes die pelgrims overzetten voor geld. Dit heeft in het huidige tijdsgewricht een pijnlijke connotatie. Toeval of niet, mijn tafelgenote vanmorgen was half USAer, half Vietnamese, kind van de oorlog. Haar vader was marineman. Moest direct denken aan Vietnamese bootvluchtelingen en aan de Middellandsezee. In Turkije, het Kanaal en overal zijn vluchtende mensen per boot. In mijn leven zijn boten altijd voor avontuur en genot geweest. Wat een contrast. Dit thema lijkt ook steeds terug te komen. In Sarria het USA meisje van gevluchte Russisch/Oekraïense ouders, net als Alise. Toen kwam mijn gedachte op de vlucht van mijn overgrootmoeder Sophie met mijn oma en 2 broers in 1916. Ook met een boot van de Krim naar Griekenland en verder. En nu zit ik op het strand aan de Atlantische oceaan op een stuk aangespoeld hout. De rollende golven lijken zo vredig…

Dag 17

Kreeg een gesproken bericht van Taco. Foto van cactussen. Moest denken aan de diverse pijntjes. Nek, polsen, lage rug (steeds beter), dove tenen en vooral de kont. Zitvlak lijkt nu begrenzing voor lange afstanden. Op naar Porto.

Dag 18, dinsdag 13 juni

Fotomoment = verlaat = niet helemaal volgens concept = prima. Prachtige plaat van heel mooi gestreept strandhuis met 3 verveelde badmeesters. Verveling, eigenlijk valt het reuze mee op deze reis. Soms in de avonden als ik alleen zit te eten in een restaurant met andere verveelde gasten. Dat zijn de momenten. Verder zijn de dagen een aaneenschakeling van nieuwe indrukken, hoogtepunten, soms dieptepunten

Dag 19

Fotomoment geskipt. Was pas om 10.40u op weg en om 15.00u aan in Pedrogao Guesthouse. Kleine badplaats in een oneindige woestijn van afgebrande natuur achter de duinen. 64km vandaag, voelde wel zwaar. Pijnpunt hoog in linker kuit. Verder prima. Bijzonder landschap. Heen en terug langs de rivier de Montego. Eerst industrie later heel lang gravelpad met veel gaten tussen riet en later rijstvelden.

Dag 20

Rond getal, lang van huis, lang alleen. Soms ook best wel eenzaam. Gistermiddag had ik voor het eerst het gevoel dat ik er klaar mee ben. Genoeg gefietst, moe. Ik wil naar huis. Logisch ook de dag na de 126km etappe. Vanmorgen ook wel zin om naar huis te gaan. Nu komt het erop aan weer zin te maken. De uitdaging, de belevenissen, de onverwachte landschappen en alle nieuwe indrukken. Hou vol! Ik kan dit doen, wat een voorrecht!

Dag 21

Drie volle weken. Ik heb een zelfportret gemaakt, samen met mijn trouwe metgezel de Focus Atlas, die ik nog geen eigen naam heb gegeven. Caminha, dat komt me voor de geest. De vrouwelijke pelgrim. Zat laatste halfuur na te denken dat alles vandaag samenkomt. De liefde voor de reis, de uitdaging, het avontuur, de schoonheid, de hoogtepunten, lelijkheid, het afzien de ontmoetingen, de eenzaamheid, gevoel van vrijheid, de illusie van vrijheid en voor het eerst een beetje heimwee. Al die dingen zijn gekoppeld aan min of meer krachtige emoties. Ik merk dat ik daarin stabieler ben geworden. Ik laat dingen komen zoals ze zich aandienen. Bij extreme vermoeidheid (bergop ploeteren) moet ik mezelf nog wel eens tot de orde roepen. Gisteren had ik een shortcut gemist en kreeg in plaatst daarvan een steile berg. Toen heb ik hartgrondig gevloekt. De eerste keer deze reis. Over 12 dagen stap ik op het vliegtuig.

Dag 22, zaterdag 17 juni

Hora de celebrar in strandplaatsje Praia da Area Branca. 1500 kilometer. Zo blij, het goede gevoel is ook weer terug. Tegenzin en heimwee zijn weg. Vanmorgen bij ontbijt leuk gesprek met stel uit Wenen. Ze zijn 34 en 37, zij is voor het eerst zwanger. Ze wilden nog een “laatste keer” op vakantie

Dag 23

Fiets staat tegen een blauw muurtje met golfjes erin. Symbool voor de zeer bergachtige route die ik vandaag heb. Veel op en neer en bij Sintra een hele steile berg met zo te zien veel lopen erbij. Het omhoog stijl fietsen is steeds een forse mentale uitdaging. Ik moet oppassen dat het niet mijn overtuiging wordt dat het afzien is. Moet de lol erin houden.

Dag 24

Om 11 uur stond ik te poseren voor de Torre de Belem. Weer een mooie mijlpaal om op eigen kracht te bereiken. Vanmorgen direct na vertrek ben ik een lang stuk gefietst met een local. Prachtige carbon racefiets, mooie Rapha kleertjes en 40 jaar. Leuke vent. Dan ben ik zo blij dat ik dit allemaal kan doen en voel me ook wel 40. “Alles op eigen kracht?” vroeg een 77 jarige Belg me vanmorgen ook. Zijn vrouw vroeg wel twee keer of het een elektrische fiets is.

Dag 26

Foto genomen van ruige kusten en kasteel. Ruig zijn de laatste dagen wel. De GPX files leiden me langs mul zandpaden die niet zijn te fietsen. Het alternatief zijn provinciale 80km wegen, waar heel hard wordt gereden. Geen vluchtstrook. Volledig overgeleverd aan de genade van de achterop komende chauffeurs. Veel rijden erg hard en soms rakelings langs me. Stressvol. Dit tekent ook wel deze fietsreis. Het is niet relaxt. Altijd vol geconcentreerd, een oog op de spiegel en een op de gaten in de weg. Ondertussen zie ik de mooiste niet-gemaakte-foto’s voorbij schieten. Toch hou ik erg van dit leven, ook de stress, de spanning, de uitputting. Ik leef!!!

Dag 27, donderdag 22 juni

Laatste fotomoment van de reis. Koffiestop, random barretje in de middle of nowhere. Deze reis kenmerkt zich door strakke routines. Die geven een ritme wat heel prettig is en saai tegelijk. Noodzakelijk ook om op elk adres op tijd op pad te komen, zonder iets te vergeten. Alleen op de derde dag heb ik een merino onderhemd laten liggen op een bankje voor zo’n zelfde barretje als dit. Thema: ritme, routine, discipline. Is dat niet een vorm van vrijheid? Bestaat echte vrijheid? Er zijn altijd begrenzingen, beperkingen, regels. Echte vrijheid bestaat alleen in je hoofd en dat is maar voor weinigen weggelegd.

Aankomst Cabo Saõ Vicente om 14.55 uur

Epiloog

Dit verhaal begint met de overtuiging dat fotograferen en fietsen moeilijk zijn te combineren en eindigt met de constatering dat echte vrijheid alleen in ons hoofd bestaat. Inderdaad is dit niet de indrukwekkende fotoserie geworden die ik vooraf had gehoopt te maken. Ook de dagboekaantekeningen zijn slechts flarden van gedachten en emoties en geen hogere proza. In werkelijkheid heb ik in die 28 dagen op reis zo extreem veel gezien, gevoeld, gedacht en beleefd dat het met geen mogelijkheid in beeld of onder woorden is te brengen. Het is goed zo, het zit allemaal in mijn hoofd en komt af en toe even tevoorschijn, waar ik dan intens van kan genieten. Misschien zijn deze kiekjes en de gepaard gaande gedachten en gevoelens voldoende om een impressie te geven van de overweldigende reis die ik heb gemaakt. Maar heel duidelijk heb ik gevoeld dat echte vrijheid alleen in onze hoofden zit en niet door een tropische reis, financiële rijkdom of een leven zonder verplichtingen kan worden gevonden.